در ایران کاربر اینترنت به چه کسی می‌گویند؟بازار کامپیوترهای همراه یا لپ تاپ ها یکی از متنوع ترین و پر مهره ترین بازارهای فعلی در عرصه دیجیتالی به شمار می رود. تعداد برندهای گوناگون و مدل های مختلف حاضر در این رده تا حدی بالاست که انتخاب بدون برنامه ریزی و مشاوره یک ریسک به تمام معناست. از همین رو دسته بندی بازار و معرفی برندهای گوناگون و نقاط ضعف و قوت آنها می تواند کمک فراوانی به کاربران این رده در انتخاب یک نوت بوک مناسب بنماید.
از برندهای متفاوت که بگذریم خود کاربران این رده نیز به مانند استفاده کننده گان از دسک تاپ ها دارای تقسیم بندهای گوناگون از لحاظ رده کاربری هستند بطوریکه از کاربران غیر حرفه ای خانگی با کاربری سبک تحت شبکه تا بازی خورهای حرفه ای با کاربری فوق سنگین گرافیکی را می توان در میان خریدارن این ابزار پیدا کرد و در این میان مهمترین نکته ای که تمامی کاربران در تمامی رده ها پیش از اقدام به خرید این دستگاه باید به آن توجه نمایند یافتن رده کاربری خود و مشخصات اصلی آن رده است.
از یک منظر کلی کاربران وسیله ای به نام نوت بوک را می توان در پنج کلاس مختلف تقسیم بندی کرد. دسته اول به کاربران رده اپراتوری با استفاده سبک و حداقل بودجه تعلق دارد جائیکه دستگاه های حاضر در این رده بعلت قیمت پائین بیشتر مورد توجه دانشجویان و افراد با بودجه محدود و کاربری ساده اپراتوری قرار می گیرد. این مدل ها که حوزه قیمتی آنها از حوالی 450 هزار تومان آغاز می گردد در یک مورد دیگر یعنی محدودیت برند نیز با سایر کلاس ها متفاوتند بطوریکه تعداد برندهای حاضر در این کلاس تنها چند نام محدود را تشکیل می دهند.
دومین دسته در این تقسیم بندی کاربران نیمه حرفه ای با کاربری غیر گرافیکی می باشند که از نیازهای پردازشی بالائی برخوردار بوده و سرعت پردازنده و حافظه RAM برای آنها حرف اول و آخر را می زند. این دسته به کارت گرافیک بالا احتیاج چندانی ندارد و ظاهر دستگاه نیز در انتخاب آنها نقش بزرگی ایفا نمی کند. عمده کاربران این وسیله به سایر کوچک صفحه نمایش در راستای کاهش وزن دستگاه بسیار توجه می کنند فاکتوری که با توجه به میزان جابجائی کاربران این رده کاملا ضروری به نظر می رسد. قیمت دستگاه های حاضر در این کلاس کاربری از زیر یک میلیون تومان تا بالای 2 میلیون تومان ادامه دارد.
دسته سوم کاربران حرفه ای گرافیکی با کاربری غیر بازی هستند که فاکتورهائی همچون ابعاد و نوع صفحه نمایش، پورت های ورودی و خروجی کامل و البته کارت گرافیک های حرفه ای سه بعدی اهمیت فراوانی برای آنها دارد عمده مدل های قابل اشاره در این دسته که از تنوع برندی کمتری نیز نسبت به سایرین برخوردارند در کلاس قیمتی 1.200 تا 1.800 میلیون تومان قرار دارند.
چهارمین دسته به کاربران غیر حرفه ای گرافیکی با کاربری بازی تعلق دارد که هدف اصلی این افراد از خرید نوت بوک همانا بازی کردن است صفحه نمایش های بزرگ و با کیفیت، کارت های گرافیک پیشرفته و البته پردازنده های پر قدرت مهمترین نیازهای افراد حاضر در این دسته را تشکیل می دهند.
آخرین دسته در این تقسیم بندی کاربران حرفه ای با استفاده طولانی مدت و سنگین هستند که از دستگاه خود به مانند یک دسک تاپ واقعی استفاده کرده و وزن و سایز بسیار بالای صفحه نمایش از مهمترین موارد همیشه همراه این کلاس است. وضوح Full HD برای صفحه نمایش و برخورداری از کارت گرافیک های قوی در کنار دیگر قابلیت های مهم پردازشی این مدل ها را برای افراد با کاربری بازی نیز مناسب می نماید.
از کاربران مختلف با کاربری های گوناگون که بگذریم برندهای و شرکت های مهم تولید کننده نوت بوک نیز نقش مهمی در انتخاب نهائی کاربران ایفا می کنند. مهمترین برندهای حال حاضر بازارهای داخلی شامل Sony، Dell، HP، ایسر، فوجیتسو زیمنس و ایسوس می گردد که هرکدام سهم مشخصی از بازار در رده های گوناگون داشته و اغلب در رده خود موفق نیز ظاهر شده اند. البته بجز این موارد شرکت های دیگری همچون توشیبا، MSI و لنوو نیز در این بازار نقش دارند که البته میزان فروش آنها با دیگر مدل های یاد شده قابل مقایسه نیست.
پرفروش ترین برند حال حاضر بازار همانطور که گفتیم سونی ست. برندی که البته جایگاه جهانی بسیار پائین تر از آن چیزی ست که در داخل کشور اتفاق افتاده است. محصولات این شرکت تقریبا در تمامی کلاس ها حضور دارند اما تمرکز سونی بیش از همه بر تنوع سایز صفحه نمایش سونی تمرکز پیدا کرده است جائیکه از رده نت بوکی P و W با سایز زیر 10 اینچ تا سری AW با صفحه نمایش های 18 اینچی را در این گروه می توان یافت.
داستان در مورد دومین شرکت پرفروش داخلی یعنی Dell اندکی متفاوت است. جائیکه این شرکت محصولات مختلف خود را در شش دسته با کارائی های مختلف تقسیم بندی کرده و تقریبا در تمامی رده ها از اکثر سایزهای مهم صفحه نمایش استفاده نموده است. این دسته بندی ها شامل سری نت بوکی Mini، سری ارزان قیمت Inspiron، سری مخصوص کار Vostro، زیبارویان سری Studio، مدل های مولتی مدیائی XPS و بلاخره سری حرفه ای Latitude می گردد.
شرایط در مورد HP بعنوان سومین برند عمده بازار ایران حتی متفاوت تر از قبل است. این شرکت محصولاتش را در چهار دسته تقسیم کرده که مسئله قیمت عمده ترین نقطه اختلاف آنهاست جائیکه سری Pavilion محل حضور مدل های پیشرفته و گرانقیمت این برند، سری Compaq به نمونه های اقتصادی و ارزان قیمت، سری TX به رده تبلت پی سی و بلاخره سری Mini به نت بوک های رنگارنگ آن باز می گردد.
ایسر که در بازار جهانی پس از HP دومین برند پرفروش به حساب می آید به واسطه قیمت بسیار مناسب دستگاه های خود در بازار معروف است ایسر نیز محصولات خود را در شش گروه ارائه می کند که البته فقط یک سری آن یعنی Aspire در بازارهای داخلی دیده می شود که این موضوع البته کاملا به پائین بودن قیمت این گروه باز می گردد.
شرکت خوش آتیه Asus که در آخرین لیست رده بندی جهانی نیز بسیار خود را بالا کشیده است دیگر نامی ست که اندک اندک در حال مطرح شدن بعنوان یکی از مهمترین برندهای داخلی ست. محصولات این شرکت نیز در شش دسته با کارائی های مختلف تقسیم بندی می گردد که عنوان هر رده به خوبی کاربری مورد انتظار از آن را نشان می دهد.
این شش رده شامل رده Business، Gaming Powerhouse، Multimedia Entertainment، Special edition، Superior Mobility و بلاخره Versatile Performance می گردد که تقریبا تمامی آنها در قیمت نسبتا بالا با هم مشترکند. نوت بوک های ارزان قیمت فوجیتسو زیمنس نیز از جمله موارد مورد توجه کاربران داخلی به حساب می آیند جائیکه مخصوصا سری Esprimo و Amilo این شرکت به واسطه قیمت های بسیار مناسب از فروش بالائی برخوردار گردیده اند.
راهنمای خرید:
1- کاربران رده اپراتوری با استفاده سبک و حداقل بودجه: دستگاه های حاضر در این رده که بعلت قیمت پائین بیشتر مورد توجه دانشجویان و افراد با بودجه محدود و کاربری ساده اپراتوری قرار می گیرد، از مشخصات پائین و کیفیت متوسطی بهره می برند. این مدل ها که حوزه قیمتی آنها از حوالی 450 هزار تومان آغاز می گردد در یک مورد دیگر یعنی محدودیت برند نیز با سایر کلاس ها متفاوتند بطوریکه تعداد برندهای حاضر در این کلاس تنها چند نام محدود را تشکیل می دهند. عمده انتظاری که کاربران این بخش از دستگاه خود دارند شامل ویرایش متن، استفاده از اینترنت، کاربری گرافیک کاملا محدود و وجود پورتهای خروجی استاندارد است.
2- کاربران نیمه حرفه ای با کاربری غیر گرافیکی: کاربران این رده از نیازهای پردازشی بالائی برخوردارند و سرعت پردازنده و حافظه RAM برای آنها حرف اول و آخر را می زند. این دسته به کارت گرافیک بالا احتیاج چندانی ندارد و ظاهر دستگاه نیز در انتخاب آنها نقش بزرگی ایفا نمی کند. عمده کاربران این وسیله به سایر کوچک صفحه نمایش در راستای کاهش وزن دستگاه بسیار توجه می کنند فاکتوری که با توجه به میزان جابجائی کاربران این رده کاملا ضروری به نظر می رسد. قیمت دستگاه های حاضر در این کلاس کاربری از زیر یک میلیون تومان تا بالای 2 میلیون تومان ادامه دارد.
3- کاربران حرفه ای گرافیکی با کاربری غیر بازی: این دسته از کاربران که حوزه فعالیت آنها از طراحان وب سایت ها تا مهندسان طراح سه بعدی ادامه دارد به فاکتورهائی همچون ابعاد و نوع صفحه نمایش، پورت های ورودی و خروجی کامل و البته کارت گرافیک های حرفه ای سه بعدی اهمیت فراوانی می دهند. عمده مدل های قابل اشاره در این دسته که از تنوع برندی کمتری نیز نسبت به سایرین برخوردارند در کلاس قیمتی 1.200 تا 1.800 میلیون تومان قرار دارند.
4- کاربران غیر حرفه ای گرافیکی با کاربری بازی: این دسته از کاربران که دستگاه خود را صرفا به قصد بازی کردن خریداری می کنند احتیاج به صفحه نمایش های بزرگ و با کیفیت، کارت های گرافیک پیشرفته و البته پردازنده های پر قدرت دارند. حجم هارد دیسک و دوام باتری دو عامل تعیین کننده دیگر برای کاربران این رده به حساب می آید. قیمت مدل های مختلف این کلاس از زیر میلیون تومان تا بیش از 2 میلیون تومان ادامه دارد.
5- کاربران حرفه ای با استفاده طولانی مدت و سنگین: این دسته که کاربران فیلم نیز در آن جای می گیرند افرادی هستند که از لپ تاپ خود همچون یک دسک تاپ استفاده کرده و وزن و سایز بسیار بالای صفحه نمایش از مهمترین موارد همیشه همراه این کلاس است. وضوح Full HD برای صفحه نمایش و برخورداری از کارت گرافیک های قوی در کنار دیگر قابلیت های مهم پردازشی این مدل ها را برای افراد با کاربری بازی نیز مناسب می نماید.
پس از آشنائی مختصر با کاربران این رده بهتر است نگاهی به برندهای اصلی بازار و کلاس های متفاوت آنها داشته باشیم. ترتیب برندهای ذکر شده در این قسمت براساس میزان استقبال کاربران داخلی بوده و لزوما ارتباطی با جایگاهی برندی این نام ها در بازارهای جهانی ندارد.
الف- سونی: این برند هدف اصلی اغلب خریداران و پر اقبال ترین نامی ست که در رده نوت بوک ها دیده می شود جائیکه خوش نامی و میزان موفقیت های این نام تجاری در رده صوتی و تصویری در کنار گارانتی معتبر فاکتورهائی ست که کاربران ایرانی را کاملا به سوی آن کشانیده است. تنوع محصول دیگر برگ برنده ای ست که در دستان سونی قرار دارد جائیکه سونی را به جرأت می توان متنوع ترین نام حال حاضر دنیای نوت بوک ها دانست. سری های مختلف محصولات این شرکت که در حال حاضر در بازار حضور دارند به ترتیب سایز صفحه نمایش عبارتند از:
- سری P: این گروه که از تازه واردهای سونی در رده نت بوک ها (Net Books) به حساب می آید به مانند دیگر نمونه های نت بوکی در سایر برندها از پردازنده های Intel Atom و صفحه نمایش های کوچک بهره می برند سایز صفحه نمایش این کلاس 8 اینچی ست و همچون سایر نت بوک ها از درایو نوری نیز در آنها خبری نیست. اصلی ترین تفاوت P ها با سایر نت بوک ها در تراشه GPS و امکان اتصال 3G آنهاست که همین دو مورد باعث افزایش قیمت این دستگاه در قیاس با دیگر نت بوک ها شده است.
- سری W: این مدل دومین کلاس نت بوکی سونی ست که از صفحه نمایش 10 اینچی بهره می برد و برخلاف مدل های سری P از GPS و 3G در آن خبری نبوده و بهمین علت قیمت های آنها در ردیف دیگر نت بوک ها یعنی نزدیک 500 دلار است.
- سری TT: این مدل های گرانقیمت از پردازنده های کم مصرف سری U و پائین ترین ابعاد صفحه نمایش در این کلاس بهره می برند سایز صفحه نمایش در این گروه 11.1 اینچی ست و به نوعی می توان آنها را سبک ترین نوت بوک های حاوی پردازنده های C2D دانست.
- سری TZ: این سری نیز به مانند TT ها از پردازنده های کم مصرف سری U استفاده می کنند و ابعاد صفحه نمایش آن ها نیز 11.1 اینچی ست. محدودیت در قابلیت ارتقاء RAM و وزن 1.2 کیلوگرمی دیگر مشخصات این نمونه ها را تشکیل می دهد.
- سری Z: این مدل های پیشرفته دارای ابعاد صفحه نمایش 13.1 اینچی بوده و با برخورداری از بدنه فیبر کربن از وزن بسیار پائینی برخوردارند. مشخصات پردازشی آنها به مانند مدل های بزرگ و استاندارد است و همچون مدل های معمول، امکان یافتن سریع ترین پردازنده ها در میان آنها نیز وجود دارد. در برخی از مدل های بسیار گران قیمت سری Z از کارت های گرافیک جداگانه (البته نچندان قدرتمند) استفاده شده است.
- سری SR: این گروه دارای صفحه نمایش های 13.3 اینچی با مشخصات معمولی تا پیشرفته است که محدوده قیمت مناسبی را در بر می گیرند. گرافیک های قوی تر، وزن 1.8 کیلوگرمی و امکان ارتقا RAM تا 8 گیگابایت دیگر مشخصات این سری عمدتا آمریکائی را تشکیل می دهند.
- سری CS: این سری یکی از خوش قیمت ترین محصولات سونی ست که در رده Basic این شرکت جای می گیرد. سایز صفحه نمایش این مدل ها 14.1 اینچی و مشخصات پردازشی آن در سطح متوسط رو به بالا قرار دارد. این سری یکی از انتخاب های اصلی خریدهای دانشجوئی محسوب می شود.
- سری BZ: این سری جدید از انواع خوش قیمت و پر امکانات رده 15.4 اینچی سونی به حساب می آید که از مشخصات مناسب و قیمت قابل قبولی برخوردار است. البته از کارت گرافیک در این سری خبری نیست. وزن محصولات این گروه 2.6 کیلوگرم است.
- سری NS: این سری که از مشخصات پائینی در آن استفاده شده است، از ارزان ترین مدل های حال حاضر سونی محسوب می شود این مدل ها دارای صفحه نمایش 15.4 اینچی بوده و از پردازنده های نچندان قدرتمند C2D در آنها استفاده شده است.
- سری NW: این سری دارای صفحه نمایش های 15.5 اینچی بوده و در قیاس با NS ها از مشخصات بالاتری برخوردارند. سری NW نیز از ارزان ترین های سونی محسوب می شود.
- سری FW: بدون شک پر فروش ترین محصول حال حاضر سونی در رده نوت بوک سری FW است. این محصولات که همگی آنها به صفحه نمایش های واید 16.4 اینچی مجهزند بسیار مورد توجه کاربران رده Game و فیلم قرار گرفته است. برخورداری از کارت های گرافیک نسبتا مناسب در کنار پشیبانی از Blu-ray و وضوح بالای صفحه نمایش در مدل های خاص از دیگر دلائل محبوبیت FW هاست.
- سری AR: این سری که در حال حاضر بسیار کمیاب شده است از نمونه 17.1 اینچی سونی ست که با پردازشگر ها و کارت های گرافیکی قوی از مناسب ترین های رده بازی محسوب می شود.
- سری AW: این سری که اندک اندک جایگزین سری AR می گردد سایز صفحه نمایش را تا رقم هیجان انگیز 18.4 اینچ افزایش داده است. بسیاری از مدل های گران قیمت این سری از صفحه نمایش های Full HD بهره می برند که در کنار درایو Blu-ray و کارت گرافیک های حرفه ای تجربه بی نظیری را برای کاربران فیلم و بازی مهیا کرده اند. وزن این نوت بوک های غول پیکر از 3.7 تا 4.0 کیلوگرم به همراه باتری ست.
ب- Dell: این برند دومین نامی ست که در عرصه نوت بوک برای کاربران داخلی مطرح است البته بسیاری از آگاهان بازار جایگاه Dell را حتی بالاتر از سونی می دانند. دسته بندی های شش گانه این برند بر اساس نوع کاربرد سایزهای متفاوتی را نیز در بر دارند شامل موارد زیر می گردد:
- Dell Mini: این دستگاه کوچک و زیبا که در چندین رنگ مختلف به بازار ارائه شده است به کلاس نت بوک های Dell تعلق دارد. مشخصات سخت افزاری این مدل همانند دیگر نت بوک ها شامل پردازنده Atom، صفحه نمایش کوچک 10.1 اینچی، بدون کارت گرافیک و بدون درایو نوری ست. رده قیمتی این دستگاه نیز حول و حوش 400 هزار تومان است.
- Dell Inspiron: این کلاس برای کاربران با بودجه محدود و افرادی که به پردازش های نچندان سنگین و البته غیر گرافیکی احتیاج دارند ساخته شده است. Inspiron ها را لپ تاپ های اصطلاحا Entry-Level می نامند و هدف از ساخت آنها فروش هرچه بیشتر به واسطه قیمت و مشخصات نسبتا مناسب آنهاست. ابعاد صفحه نمایش Inspiron ها عمدتا 14.1 و 15.4 اینچ می باشد. حوزه قیمتی این خانواده از حداقل 650 هزار تومان تا حداکثر 1.100 میلیون تومان گسترده شده است.
- Dell Vostro: وستروها که در حال حاضر به جرات پر فروش ترین رده در محصولات Dell به شمار می آیند دارای ظاهری ساده اما با مشخصات حرفه ای و پیشرفته هستند که با قیمت مناسب خود انتخاب اول کاربران نیمه حرفه ای برند Dell را تشکیل می دهند. Vostro ها در سه سایز 13.3، 14.1 و 15.4 اینچی تولید می گردند. حوزه قیمتی محصولات این کلاس از حدود 700 هزار تومان تا نزدیک به 1.300 میلیون تومان گسترده شده است.
- Dell Studio: این محصولات رنگارنگ و کارآمد که از تولد اولین عضو آنها نزدیک به یکسال می گذرد در حقیقت سری گرافیکی و میان قیمت شرکت Dell هستند که جای خالی میان گروه ارزان قیمت Inspiron و گرانقیمت XPS را پر می کنند این نوت بوک ها دارای ظاهری بسیار زیباتر از Inspiron ها و دارای رنگ بندی بسیار کامل و جذابی هستند. مشخصات گرافیکی این رده کاملا بهبود یافته است و استفاده از کارت های گرافیک ATI در آنها یک رویه معمول است. از مشخصات سخت افزاری Studio ها می توان به کلیدهای مولتی مدیائی، درایوهای نوری مکشی و پورتهای پر کاربردی مثل HDMI و eSATA اشاره کرد. Studio ها در دو سایز 15 و 17 به بازار ارائه می شوند. حوزه قیمتی این محصولات از یک تا 1.3 میلیون تومان است.
- Dell XPS: این سری زیبا و خوش فرم نوت بوک های قدرتمند گرافیکی شرکت Dell را در خود جای داده است محصولات این کلاس که تا پیش از این در دو سایز 13.3 و 15.4 اینچی به بازار ارائه می شدند از چندین ماه پیش با سری خوش فرم Studio ترکیب شده و سری جدید Studio XPS را تشکیل داده اند. از اولین نتایج این ترکیب افزایش یک اینچی سایز صفحه نمایش در مدل بالاتر بود که بجای 15.4 این بار به 16.4 افزایش یافت. استفاده از کارت های گرافیک ATI در مدل بالاتر و مواردی همچون درایوهای مکشی و حجم بالای هارد دیسک از دیگر مشخصات سری Studio XPS به شمار می رود حوزه قیمتی محصولات این گروه از حدود 1.250 تا 1.500 گسترده شده است.
- Dell Latitude: این نوت بوک ها به دستگاه های صنعتی و سرسخت معروف می باشند. مهمترین خصوصیات قابل ذکر در Latitude ها شامل بدنه فلزی، پورتهای ورودی و خروحی کامل، کارت های حرفه ای گرافیک سه بعدی از سری Nvidia NVS و بلاخره گارانتی های طولانی مدت سه ساله این دستگاه ها می شود. Latitude ها در برخی مدل های خاص از درایوهای یکپارچه جدید موسوم به SSD استفاده می کنند که برخلاف هارد دیسک های معمول هیچ قطعه گردنده ای در آنها وجود ندارد و این تکنولوژی فلش است که حافظه در اختیار کاربر را ایجاد می کند. سایز صفحه نمایش در این مدل ها 13.3، 14.1 و 15.4 اینچی و حوزه قیمتی آنها از 1 تا 1.5 میلیون تومان است.
ج- HP: سومین برندی که در این راهنما از آن سخن خواهیم گفت HP ست این برند که مقام اول را در فروش جهانی در میان دیگر برندها به خود اختصاص است دستگاه های خود را در چهار کلاس مختلف عرضه می کند:
- سری Pavilion: این گروه که بیشترین تعداد محصولات این برند نیز در آن به چشم می خورد شامل طیف گسترده ای از مدل های متفاوت با قیمت ها و کاربری های گوناگون است. از جمله مدل های جدید و پر فروش HP در این کلاس می توان به سری DVx اشاره کرد که با اینکه مدت کوتاهی از حضور آنها در بازار می گذرد اما به نوعی می توان آنها را پر فروش ترین محصولات HP دانست. قیمت مدل های مختلف این کلاس از حوالی یک میلیون تا بالای 1.700 میلیون تومان ادامه دارد.
- Compaq ها: این خانواده که تعداد اعضای حاضر در بازار آن بسیار کمتر از سری قبل است بطور کامل به محصولات ارزان قیمت و دانشجوئی HP اختصاص دارد. اعضای کم شمار این گروه در بسیاری از مشخصات ساختاری با یکدیگر تشابه دارند که از آن میان می توان به حداکثر حافظه RAM دو گیگابایتی و پردازنده های نچندان پیشرفته در غیاب کارت گرافیک اشاره کرد. قیمت این دسته در مدل های جدید مابین 600 تا 800 هزار تومان است.
- سری TX: این مدل ها که به خانواده تبلت های HP تعلق دارند محصولاتی هستند که همچون دیگر تبلت ها به صفحه نمایش های کوچک لمسی مجهز می باشند که با چرخش 180 درجه امکان قرارگیری و خوابیدن بروی صفحه کلید را پیدا می کنند. از دیگر مشخصات اصلی مدل های این کلاس می توان به پردازنده های AMD، کارت های گرافیک متوسط ATI یا Nvidia و صفحه نمایش های 12 اینچی اشاره کرد. قیمت مدل های مختلف این کلاس بین 1 تا 1.3 میلیون تومان متغیر است.
- سری Mini: این گروه همانطور که از اسم آن می توان حدس زد به دسته نت بوک های HP تعلق دارد و مشخصات آن تفاوت خاصی با دیگر نت بوک ها ندارد مشخصاتی شامل پردازنده های Intel Atom، حافظه های حداکثر 2 گیگابایتی، صفحه نمایش های حداکثر 10 اینچی و قیمت های مناسب و معمول این رده.
از این سه برند اصلی که بگذریم دیگر مواردی که در بازار داخلی نوت بوک و در میان کاربران وطنی از بیشترین فروش برخوردارند می توان به ترتیب از ایسوس، ایسر، توشیبا، اپل، لنوو و بلاخره فوجیتسو زیمنس یاد کرد که هرکدام در رده ای خاص و در کلاس قیمتی خود از کاربران ویژه ای برخوردار می باشند
منبع gkala.com:.
BSPlayer
کلیپ سوتی خفن در سریال شاهگوش